EnglishΗ ιστορία του νησιού ξεκινά από τη Μυκηναϊκή περίοδο και ακολουθεί πολιτισμικά και ιστορικά τις τύχες των νησιών του Βόρειου Αιγαίου. Έχουν βρεθεί αρχαιολογικά ευρήματα της εποχής της Πολιόχνης. Το νησί είχε διάφορες ονομασίες «Νέα» στην προϊστορική περίοδο, «Αλόνησος» στην κλασική, «Νήσος των Νέων» στην Βυζαντινή και μετά τον 15ο αιώνα «Άγιος Ευστράτιος» πιθανόν από τον Όσιο Ευστράτιο τον θαυματουργό, ο οποίος μόνασε εδώ.
Ο Άγιος Ευστράτιος αφού παραχωρήθηκε στην Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας Αγίου Όρους από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Βασίλειο Β’ τον Βουλγαροκτόνο (976-1025) γνώρισε οικονομική ανάπτυξη ως κτήμα της μονής. Οι πειρατικές επιδρομές ωστόσο, ερήμωσαν το νησί το οποίο επανακατοικήθηκε περί τα μέσα του 16ου αι. Κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, ο ελληνικός στόλος απελευθέρωσε το νησί στις 18 Οκτωβρίου 1912.
Όμως, ο Άγιος Ευστράτιος έγινε ευρύτερα γνωστός γιατί συνδέθηκε με ένα δύσκολο κεφάλαιο της σύγχρονης ιστορίας μας. Έγινε τόπος εξορίας για τους αντιφρονούντες από το 1928 έως το 1963. Αυτό το πανέμορφο νησί, είδε να βαδίζουν στα εδάφη του πέρα από τους πολιτικούς, ο ανθός του πνεύματος και της τέχνης της εποχής, όπως οι ποιητές Γιάννης Ρίτσος, Τάσος Λειβαδίτης, Τίτος Πατρίκιος, οι συγγραφείς Μενέλαος Λουντέμης, Τάσος Βουρνάς, οι ηθοποιοί Μάνος Κατράκης, Τζαβαλάς Καρούσος, οι ζωγράφοι Χρήστος Δαγκλής, Γιώργος Φαρσακίδης και πολλοί άλλοι ως πολιτικοί εξόριστοι.
