Υγρότοποι

Οι παράκτιοι Υγρότοποι του Κόλπου Καλλονής αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους πόρους του οικολογικού κεφαλαίου της Λέσβου. Οι παράκτιες περιοχές περιμετρικά του Κόλπου Καλλονής αποτελούν ένα ενιαίο οικολογικό σύστημα, καθώς στην περιοχή υπάρχει ένα μωσαϊκό αλιπέδων αλυκών, εκβολών μικρών ποταμών και χείμαρρων, καλαμιώνων, πευκοδάσους και ελαιώνων, ενταγμένο στο Εθνικό & Ευρωπαϊκό Κατάλογο “Ειδικών Περιοχών Διατήρησης της Φύσης” του Δικτύου NATURA 2000″. Οι σχηματιζόμενοι υγρότοποι χρησιμεύουν ως καταφύγιο και τόπος αναπαραγωγής για 252 είδη πτηνών εκ των οποίων 87 προστατευόμενα είδη. Εδώ, θα συναντήσετε καστανόχηνες, αβοκέτες, καλαμοκανάδες, μαυροπελαργούς, λευκοπελαργούς, χαλκόκοτες, ροζ φλαμίγκος, θαλασσοκόρακες, φαλαρίδες, πετροτριδίλες, λευκοτσικνιάδες, σταχτοτσικνιάδες, κύκνους κλπ. Η ευρύτερη περιοχή διαθέτει μια μεγάλη ποικιλία από σπάνια είδη χλωρίδας, όπως ορχιδέες και αυτοφυή φυτά, που μαζί με τις εγκαταστάσεις των αλυκών προσφέρουν άφθονη τροφή και φυσικά καταφύγια σ΄ όλους τους έμβιους οργανισμούς, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην διατήρηση της βιοποικιλότητας στη Λέσβο.

Μεγάλης οικολογικής σημασίας είναι το υγροτοπικό σύστημα του έλους Nτιπίου-Λάρσου μαζί με τον ποταμό Ευεργέτουλα. Το έλος αυτό καλύπτεται, σχεδόν στο σύνολο της επιφάνειας των στάσιμων νερών του από πυκνότατο και αδιάβατο καλαμιώνα, τον μεγαλύτερο στο Αιγαίο. O υγρότοπος φιλοξενεί στις εκβολές του μεγάλο αριθμό φυτών, ερπετών, αμφιβίων, πουλιών, εντόμων και την ακριβοθώρητη πια ενυδρίδα (Lutra lutra). Ορισμένα είδη από αυτά χαρακτηρίζονται από τη σπανιότητά τους. Τα νερά των παραποτάμων των πηγών δημιουργούν περιοχές φυσικού κάλλους και η περιοχή αυτή επίσης έχει ενταχθεί στο Εθνικό & Ευρωπαϊκό Κατάλογο “Ειδικών Περιοχών Διατήρησης της Φύσης” του Δικτύου NATURA 2000.

Στην νοτιοανατολική πλευρά του Κόλπου Καλλονής, βρίσκεται ο υγρότοπος Πολιχνίτου. Πρόκειται για αλίπεδο στη Σκάλα Πολιχνίτου. Πάνω από 100 είδη πουλιών έχουν καταγραφεί στην περιοχή, από τα οποία άλλα είναι αποδημητικά και άλλα όχι. Για τους βιολόγους και τους ερασιτέχνες παρατηρητές, αποτελεί ένα ζωντανό μουσείο φυσικής ιστορίας. Η παρατήρηση είναι δυνατή καθ’ όλη την διάρκεια του έτους, ιδιαίτερα όμως την άνοιξη που υπάρχει μεγαλύτερη προσέλευση πτηνών. Αλλά και οι χερσαίοι βιότοποι του Πολιχνίτου, αποτελούν σημαντικά τμήματα της περιοχής. Ερπετά, αμφίβια και προπαντός θηλαστικά, βρίσκουν καταφύγιο εκεί, ενώ ανάμεσά τους ξεχωρίζει το ομορφότερο θηλαστικό του νησιού, ο Ασιατικός σκίουρος “Sciurus anomalus”.

Στην περιοχή Bατερών, στις εκβολές των ποταμών Αλμυροπόταμος και Βούρκος, υπάρχει ένας ενδιαφέρων υγροβιότοπος με διάφορα είδη πουλιών και ζώων. Στην περιοχή των Βατερών συναντά κανείς το κρινάκι της θάλασσας (Pancratium maritimum), που είναι ένα πολύ σπάνιο και όμορφο, άσπρο αγριολούλουδο που φυτρώνει το Σεπτέμβριο στην παραλία. Παρομοίως και ο αμάραντος (Limonium sinuatum), την περίοδο της άνοιξης, γεμίζει με τα λιλά λουλούδια του την παραλία.

Οι διάσπαρτοι μικροί υγρότοποι της Δυτικής Λέσβου, την άνοιξη που διατηρούν νερό, προσελκύουν τα μεταναστευτικά παρυδάτια και υδρόβια πουλιά. Την  εποχή αυτή, κάθε μικρή υδάτινη επιφάνεια μπορεί να προσφέρει τροφή και ανάπαυση στους εξαντλημένους φτερωτούς επισκέπτες. Εξ ίσου σημαντική είναι η ποικιλία και ετερογένεια των επιμέρους χερσαίων βιοτόπων που μπορούν να καλύψουν, έστω και πρόσκαιρα, τις οικολογικές απαιτήσεις των μεταναστευτικών ειδών. Οι περισσότεροι φυσικοί υγρότοποι της περιοχής, όπως στα Λάψανα, στη Φανερωμένη, στο Φάρος Λιμένα, Ποταμός Τσιχλίωτας, Εκβολές Χρούσου, Ελάφι, Τεχνητή Λίμνη Μονής Πυθαρίου, Εκβολές Βούλγαρη-Ομβιόκαστρο, Σκάλα Ερεσού κλπ, είναι πολύ μικροί σε μέγεθος και συχνά αποξηραίνονται αρκετά νωρίς, ώστε να μπορούν να φιλοξενήσουν μεγάλους αριθμούς ατόμων πουλιών ή να υποστηρίξουν πολλά ζευγάρια κατά την αναπαραγωγή. Η οικολογική τους αξία όμως έγκειται στο γεγονός ότι δημιουργούν όλοι μαζί ένα δίκτυο πολύτιμων σταθμών τροφοδοσίας και ανάπαυσης για τα πουλιά και γι΄ αυτό επιβάλλεται η προστασία του συνόλου των μικρών υγροτόπων της περιοχής.

Τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται στο νησί ως δραστηριότητα η παρατήρηση πουλιών (bird-watching), αφού οι περιοχές κυρίως των υγροτόπων αποτελούν πόλο έλξης ενδιαφέροντος επισκεπτών επιστημόνων-φυσιολατρών που καταφθάνουν την άνοιξη και το φθινόπωρο για να θαυμάσουν τη χλωρίδα και την ορνιθοπανίδα του νησιού.