EnglishΗ Λέσβος σ’ όλη τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας της παρουσιάζει διαχρονικές πνευματικές προσωπικότητες: τον Τέρπανδρο ( 700 π.Χ.), δημιουργό της λυρικής ποίησης, τον Πιττακό (648 π.Χ.), έναν από τους εφτά σοφούς άνδρες της αρχαιότητας, τον Αρίωνα (625 π.Χ.), χαρισματικό λυρικό ποιητή και κιθαρωδό, τον Αλκαίο (600 π.Χ.), έναν επίσης εξέχοντα λυρικό ποιητή, και την Σαπφώ (620 π.Χ.), την μεγαλύτερη ποιήτρια της αρχαιότητας, της οποίας τα ποιήματα διακρίνονται για το πάθος και την αισθαντικότητά τους, γεγονός που δίκαια της απέδωσε τον χαρακτηρισμό «Δεκάτη Μούσα». Άλλες σημαντικές προσωπικότητες της αρχαιότητας είναι ο Θεόφραστος (372 π.Χ.), εξαίρετος φιλόσοφος και βοτανολόγος – γνωστός και ως ο «πατέρας» της Βοτανολογίας – και ο Θεοφάνης (100 π.Χ.), σημαντικός ιστορικός και ακόλουθος του Πομπηίου στις εκστρατείες του στην Μικρά Ασία.
Κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής – Βυζαντινής εποχής, στο νησί παρατηρείται σχετική στασιμότητα. Τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας βρίσκεται ουσιαστικά σε πνευματικό λήθαργο, αλλά κατά τον 15ο μ.Χ. αιώνα, η πνευματική ζωή αρχίζει να αναζωπυρώνεται, με πνευματικό κέντρο την Ιερά Μονή Λειμώνος.
Τον 18ο αιώνα εμφανίζονται σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας και ο Βενιαμίν ο Λέσβιος, ο κατεξοχήν Δάσκαλος του Έθνους.
Τον 19ο αιώνα οι αδελφοί Δημήτριος και Γρηγόριος Βερναρδάκης, ο Γεώργιος Αριστείδης και ο Χριστόφορος Λαίλιος στηρίζουν την Ελληνική παιδεία και την πνευματική ζωή του τόπου.
Τον 20ο αιώνα, ο Αργύρης Εφταλιώτης αναζωογονεί την Νεοελληνική Λογοτεχνία, ενώ στη συνέχεια οι μεγάλοι πεζογράφοι Στρατής Μυριβήλης και Ηλίας Βενέζης προσφέρουν με το έργο τους αντιπολεμικά και ανθρωπιστικά ερεθίσματα σ’ ένα παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό. Ο Ασημάκης Πανσέληνος, ο Νίκος Καμπάς, ο Στράτης Παρασκευαϊδης, ο Μίλτος Κουντουράς φωτίζουν τη Λεσβιακή Άνοιξη μέχρι τον Νομπελίστα Οδυσσέα Ελύτη που η ποίηση του μαζί με της Σαπφούς έκανε γνωστή σε όλο τον κόσμο την μοναδική και ιδιαίτερη φύση της Λέσβου.
Η ζωγραφική επίσης τα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα έχει να παρουσιάσει τις δικές της προσωπικότητες: ο Φώτης Κόντογλου, ο Γεώργιος Ιακωβίδης, ο Αντώνης Πρωτοπάτσης, ο Ορέστης Κανέλλης, ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ και ο εμπνευσμένος εκδότης βιβλίων τέχνης Στρατής Ελευθεριάδης – Τεριάντ, προστίθενται στον κατάλογο των Λέσβιων δημιουργών.
Μέχρι σήμερα η πνευματική ζωή στο νησί συνεχίζεται από πολλούς αξιόλογους ανθρώπους των Γραμμάτων και πολιτιστικούς συλλόγους, που συμβάλλουν στην διαιώνιση μιας ατέρμονης Λεσβιακής πνευματικής Άνοιξης.
